Descripción de la Exposición
Hai dúas razóns polas que esta exposición é especial. Unha porque é na miña cidade e outra porque no Centro Cultural Marcos Valcárcel encántame expor.
Dicir que a arte é, entre outras moitas cousas, unha expresión dos sentimentos do artista de tan obvio, resulta tópico. Pero, cando esta faceta está buscada de forma deliberada, xa deixa de selo para converterse en todo un programa. Trátase de deconstruír a arte de multitude de engadidos e quedar coa súa función primaria como elemento de expresión íntima.
A preparación desta exposición sufriu unha metamorfose en pleno desenvolvemento, de ser unhas obras con significado en si mesmas mudei a pequenas instalacións. Ambos proxectos convivirán repartíndose o espazo expositivo.
Falarei en primeiro lugar destas montaxes que aínda que posteriores na súa elaboración, resúltanme máis novidosas.
– O mito de Pigmalión e Galatea, narrado por Ovidio nas súas metamorfoses, sempre me resultou fascinante, quizá porque nel vexo reflectido ese anhelo de materializar sentimentos. Pigmalión, escultor, crea unha obra feminina de tal beleza que se namora dela e roga a Afrodita que lle dea vida.
As obras que creamos son reflexo dos nosos desexos ou recordos reelaborados como facemos cos soños. Ao obxectivalos, ao darlles corporeidade máis aló da evanescencia da nosa mente, permite enfrontarnos a eles na vida real. Isto é reflexo dunha necesidade emocional, a de comprendernos.
Retomando o fío de Pigmalión, neste caso, o meu Pigmalión máis ben parece preocupado ou resignado que feliz polo espertar de Galatea. Algo así como o mito de Frankenstein. Galatea recentemente nada, está encantada de espertar á vida e comeza espreguizándose….agora empezan os problemas para Pigmalión e reflícteo coa súa actitude resignada, expectante.
– O baño de Susana é nomeado na biblia, en concreto no libro de Daniel. A caste Susana é espiada durante o baño por dous anciáns, que ao negarse esta a satisfacerlles como o seu minguante erotismo demanda, acúsana de impúdica. É unha narración que reflicte algúns dos nosos comportamentos sociais, acusamos do que desexamos para obtelo ou destruílo.
– En “El fanfarrón” non hai desculpa literaria, aínda que é a modo dunha escena costumista. O personaxe central parece contar o que é capaz de facer co que ocultan as súas mans e o seu público ten distintas actitudes críticas. É unha reflexión sobre as dificultades na comunicación. Tratamos de transmitir unha idea e a súa comprensión é aleatoria, xa que depende dos sentimentos de quen escoita. Estes desaxustes na información son cotiáns na nosa experiencia. A vida en sociedade está baseada nesta necesidade de facer comprensibles as nosas ideas aos outros, en xeral para conseguir que se nos unan cara un fin.
– “Recuerdos de otros tiempos” xorde do recordo dos meus anos de “mili”. Someterse á autoridade doutros é sempre castrador, aínda que os nosos logros sociais poden facelo ver como positivo. A civilización posiblemente non existiría sen a coordinación de esforzos individuais para metas que superan as nosas posibilidades, pero si son alcanzables colectivamente. Aínda que na maioría das situacións diarias non deixa de ser unha fraude persoal pospor as nosas necesidades por un canto de sirena.
En canto ao resto das obras, podería dividilas segundo distintos criterios.
Comezaremos polas figuras “gordas”. En realidade visualízoas como montañas. Teñen aparencia real pero son imaxes condensadas como as dos soños. Desde a nosa óptica de dormente, as imaxes da nosa mente son perfectamente reais e lóxicas. Desde a perspectiva de vixilia, esas inocentes imaxes recoñecémolas formadas por multitude de experiencias persoais diferentes, adoita resultar fascinante tratar de descifrar este código de linguaxe entre as nosas emocións e a nosa razón.
Algo así ocorre con estas obras e dubidamos por exemplo se son homes, mulleres, novas ou vellos, en realidade é unha mestura de todo á vez como calquera imaxe obsesiva. A pesar de ser vitais non deixan de ter gran rigor arquitectural.
Desde outra óptica son unha especie de deusas nai, de espíritos das montañas, algo telúrico reflexo da miña paisaxe de infancia. Á parte da evidente aparencia humana, en xeral feminina, evocan certa orografía que varía o seu formato segundo as distintas épocas en que as realicei. Foron cambiando desde formas explosivas ata formatos rectangulares, cuadrangulares ou totalmente encartadas sobre si mesmas. Non deixa de ser curioso que algo en aparencia tan simple (unha persoa cambiando de postura) me exerza esta fascinación durante tantos anos e a aborde sempre como un problema formal novo.
Chámame a atención o obsesivas que resultan algunhas ideas na obra de moitos creadores, dá igual a especialidade, novelistas, pintores, escultores, cineastas… Sempre cada autor recae nunha mesma temática moi concreta e pasa a súa vida querendo desentrañala.
A gran paternidade é unha primeira versión para a obra EL TITÁN do Álvaro Cunqueiro de Vigo. Resaltaría o seu aspecto de cova protectora e a diferente actitude entre ambos os personaxes, a antítese entre a tensión dun e a relaxación do outro, a forza e a debilidade, a vixilia e o soño.
Hai outro apartado de pequeno formato que trata de reflectir como se forman as imaxes na nosa mente, empeño un tanto curioso para tratalo en escultura, pero forma parte da miña fascinación polo funcionamento da mente.
Non quero alargar moito máis esta introdución, só unhas palabras sobre como percibo a miña obra ou o meu papel como artista.
Non me tentan os postulados hoxe máis ou menos en boga, aínda que é certo que como ocorreu noutros tempos históricos de grandes cambios de paradigma, pódese sobrevivir levando o teu propio camiño. É unha cuestión de gusto persoal meterse por vereas solitarias, pero tamén está o pracer do pioneiro, da soidade compartida para que compense emocionalmente. Quizá o máis fascinante da creación é que non sabes onde conduce, nunha visión superficial pode parecer que sempre estás a dar voltas ás mesmas obsesións aínda que ti percibas grandes cambios, moitas veces inesperados que ás veces custa aceptar, pero se te adentras por eles o resultado produce unha íntima satisfacción como a que descobres tras camiñar por unha verea descoñecida.
E xa finalmente, se consigo que vos resulte interesante esta exposición dareime por recompensado dos esforzos de creala.
Exposición. 19 nov de 2024 - 02 mar de 2025 / Museo Nacional del Prado / Madrid, España
Formación. 23 nov de 2024 - 29 nov de 2024 / Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (MNCARS) / Madrid, España
